หลักการบัญชี    กิจการที่ไมแสวงหากําไร    

สถานศึกษา โรงพยาบาล วัด สมาคม สโมสร มูลนิธิ ชมรมตางๆ นิติบุคคลอาคารชุด นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรร
 

           กิจการประเภทที่จัดตั้งขึ้นโดยมิไดมุงหวังผลกําไร หรือมิไดแสวงหาผลประโยชนเพื่อบุคคลหรือกลุมบุคคลใดโดยเฉพาะ ซึ่งเปนกิจการที่ไมแสวงหากําไรจัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงคเพื่อใหบริการแกประชาชนหรือสมาชิก รวมถึงการทําประโยชนใหกับสังคมในดานตาง ๆ ไดแก การสงเสริม กิจกรรมทางสังคม การดําเนินกิจกรรมเพื่อการกุศลและสาธารณประโยชน การจัดการทรัพย์สินและสาธารณูโภคส่วนกลาง(กรณีหมู่บ้านจัดสรรและอาคารชุด) รวมถึงเพื่อการสันทนาการ เปนตน โดยไมมีความมุงหมายที่จะแสวงหาผลกําไรหรือมุงหวังผลตอบแทนที่เปนตัวเงิน ซึ่งการดําเนินงานของกิจการที่ไมแสวงหากําไรอาจอยูในรูปขององคกรตางๆ เชน สถานศึกษา โรงพยาบาล วัด สมาคม สโมสร มูลนิธิ ชมรมตางๆ นิติบุคคลอาคารชุด นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรร เปนตน

           โดยองค์การที่่ก่อตั้งขึ้นมานั้น จะมีการกำหนดข้อบังคับ ระเบียบ วิธีจัดการ และวัตถุประสงค์  มีการตั้งกองทุน การเรียกเก็บเงิน ค่าบำรุงสมาชิก รายรับต่างๆ และรายจ่ายต่างๆ  ดังนั้น จึงจำเป็นต้องมีการ จัดทำบัญชี สำหรับเงินกองทุน และรายรับรายจ่ายดังกล่าว โดยผู้จัดทำบญชี คือ เหรัญญิก ของ สโมสรและสมาคม หรือ พนักงานบัญชีและการเงิน

 การกอตั้งและทุนในการดําเนินการ  

              การจัดตั้งองคกรโดยมิไดแสวงหาผลกําไรจะมีรูปแบบที่แตกตางกันไปโดยขึ้นอยูกับจุดมุงหมายในการดําเนินกิจกรรมทางสังคม และจากการที่เปนองคกรที่ไมแสวงหาผลกําไรทําใหไมมีสวนของเจาของ ดังนั้นแหลงเงินทุนที่ใชในการดําเนินกิจกรรมอาจมาจากการสนับสนุนจากรัฐบาล การรับบริจาค และเงินคาสมาชิกเปนตน ในการกอตั้งองคกรดังกลาว สามารถแบงออก ตามกลุมผูจัดตั้งไดดังนี้

              1. องคกรที่กอตั้งโดยภาครัฐบาล เปนองคกรไมแสวงหากําไรที่จัดตั้งขึ้นภายใตการกํากับดูแลโดยกฎหมาย ไดแกโรงพยาบาล สถานศึกษา วัด เปนตน โดยแหลงเงินทุนที่ใชในการดําเนินการจะมาจากงบประมาณที่รัฐบาลจัดสรรให เงินบริจาค และเงินชวยเหลือจากตางเปนประเทศ คาธรรมเนียมตาง ๆ เปนตน

              2. องคกรที่กอตั้งโดยภาคเอกชน ซึ่งเกิดจากการรวมตัวกันของกลุมคน หรือสมาชิก เพื่อดําเนินกิจกรรมเพื่อสังคมและสมาชิกขององคกร เชน การกีฬา การศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมรวมถึงการบําเพ็ญประโยชนใหสังคม เปนตน องคกรดังกลาวอาจดําเนินกิจกรรมในรูปของมูลนิธิสมาคม ชมรม หรือสโมสร หรือนิติบุคคลอาคารชุด/นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรร โดยตองอยูภายใตการกํากับดูแลจากทางภาครัฐ แหลงเงินทุนที่ใชในการดําเนินกิจกรรมจะมาจากคาสมาชิก เงินบริจาค เงินคาลงทะเบียน และเงินที่ไดจากการจัดกิจกรรมขององคกร

รายรับและรายจาย 

                รายรับ ของกิจการที่ไมแสวงหาผลกําไรอาจประกอบดวยรายการดังตอไปนี้ คือ รายรับจากเงินคาสมาชิก คาบริการที่เรียกเก็บ ดอกเบี้ยรับ เงินปนผล เงินบริจาค เงินคาลงทะเบียนเงินสนับสนุน รายไดคาธรรมเนียมตาง รายไดคาบํารุงการศึกษา คาหนวยกิจ และรายไดจากการจัดกิจกรรมพิเศษตางๆ เปนตน ซึ่งทั้งนี้จะขึ้นอยูกับรูปแบบขององคกรที่จัดตั้งขึ้นวาเปนรูปแบบใดรายไดก็จะมีความแตกตางกันไป

                รายจาย ของกิจการที่ไมแสวงหาผลกําไรจะประกอบดวยรายจายที่สําคัญดังตอไปนี้ คือ รายจายดําเนินงาน รวมทั้งตนทุนของสินคาและบริการที่จัดมาจําหนาย รวมถึงเงินบริจาคที่ชวยเหลือแกสังคม เปนตน

การบริหารและควบคุมการดําเนินงาน

               จากการที่องคกรไมแสวงหาผลกําไรไดรับเงินอุดหนุนจากแหลงเงินทุนตางๆ ซึ่งมีวัตถุประสงคเพื่อสนับสนุนการดําเนินงานขององคกรที่แตกตางกันไป ดังนั้นเพื่อใหการใชเงินเปนไปตามวัตถุประสงคของผูสนับสนุน ทางองคกรอาจนําระบบกองทุนเขามาชวยในการบริหารและควบคุมการดําเนินงานขององคกร โดยแตละกองทุนจะถือเปนหนวยงานอิสระทางการเงิน มีสินทรัพย และระบบบัญชีตางๆ ที่สมบูรณของตนเอง องคกรที่ไมแสวงหาผลกําไรในแตละองคกรอาจประกอบดวยกองทุนเพียงกองทุนเดียว หรือหลายกองทุนก็ไดขึ้นอยูกับความเหมาะสมของแตละองคกร โดยกองทุนที่จัดตั้งขึ้นอาจประกอบดวยกองทุนตาง ๆ ดังนี้

               1. กองทุนทั่วไปหรือกองทุนดําเนินงาน เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นโดยไมมีการกําหนดวัตถุประสงคการดําเนินงานไวเฉพาะเจาะจง แตจะทําหนาที่ในการบริหารงานทั่วไปขององคกร

               2. กองทุนเฉพาะกิจ เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงคในการดําเนินงานเฉพาะตามที่ผูใหการสนับสนุนดานเงินทุนกําหนดไว ไดแก กองทุนไดรับเงินสนับสนุนเพื่อชวยเหลือผูติดเอดส กองทุนไดรับเงินสนับสนุนเพื่อชวยเหลือผูประสบภัยตาง ๆ หรือกองทุนไดรับเงินสนับสนุนเพื่อชวยเหลือคนยากไร เปนตน

               3. กองทุนจัดหาผลประโยชน เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงคเพื่อทําการบริหารเงินทุนที่ไดรับจากการสนับสนุน เพื่อใหเกิดดอกผลและโอนดอกผลดังกลาวไปใหกองทุนตาง ๆเพื่อใชในการดําเนินงาน สวนเงินตนที่ไดรับการสนับสนุนในตอนแรกสวนมากจะไมถูกนําไปใชจาย

              4. กองทุนจัดหาสินทรัพยถาวร เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงคในการจัดหาสินทรัพยถาวร หรือสิ่งอํานวยความสะดวกที่มีอายุการใชงานนาน และมีมูลคาสูง ๆ เชน อาคาร ยานพาหนะ เปนตน

              5. กองทุนทรัสตและกองทุนตัวแทน เปนกองทุนที่ตั้งขึ้นเพื่อทําหนาที่ดําเนินการเกี่ยวกับทรัพยสินของบุคคลอื่นหรือหนวยงานอื่นที่เขามาอยูในความดูแล โดยกองทุนอาจทําหนาที่ในฐานะผูบริหารจัดการผลประโยชน หรือผูดูแลรักษาสินทรัพยดังกลาว

การบัญชีสําหรับกิจการไมแสวงหาผลกําไร

               กิจการที่ไมแสวงหาผลกําไรที่จัดตั้งโดยภาครัฐ หรือภาคเอกชน ถึงแมจะไมมีวัตถุประสงค เพื่อแสวงหากําไร แตก็มีความจําเปนที่จะตองจัดทําบัญชี และรายงานทางการเงิน เพื่อใหสมาชิกบุคคลทั่วไป รวมถึงหนวยงานที่เกี่ยวของไดรับทราบถึงฐานะทางการเงิน รายไดรายจาย ที่มีผลตอกองทุนขององคกรนั้นๆ รวมถึงไดมีการดําเนินงานใหเปนไปตามวัตถุประสงคที่กําหนดไวหรือไม และจากการที่องคกรตองมีการควบคุมคาใชจายใหเปนไปตามวัตถุประสงคของแหลงเงินที่ใหการสนับสนุน องคกรที่ไมแสวงหาผลกําไรจึงไดนําระบบบัญชีกองทุนมาชวยในการควบคุมการดําเนินงาน

               การจัดทําบัญชีกองทุน ไดมีการนําหลักการบัญชีการเงินที่ใชกับองคกรธุรกิจทั่วไปมาปรับใชกับองคกรที่มิไดมุงแสวงหาผลกําไร ทําใหวิธีการบันทึกบัญชีทั้งสององคกรมีความใกลเคียงกันแตอาจจะมีความแตกตางกันบาง ในเรื่องการบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการรับรูรายได คาใชจายและการคิดคาเสื่อมราคา ที่จะตองมีการปรับวิธีการบันทึกบัญชีใหมีความสอดคลองกับองคกรที่มิไดมุงแสวงหาผลกําไร ในแตละองคกร องคกรที่ไมแสวงหากําไรอาจประกอบดวยกองทุนเพียงกองทุนเดียว หรือหลายกองทุน ซึ่งแตละกองทุนจะถือเปนหนวยงานอิสระทางการเงินมีสินทรัพยและระบบบัญชีเปนของตนเอง ซึ่งในแตละกองทุนอาจเลือกใชหลักเกณฑในการบันทึกบัญชีดังนี้

               1.การบันทึกบัญชีเกณฑเงินสด คือเกณฑที่กองทุนจะทําการบันทึกบัญชีรายไดและรายจายก็ตอเมื่อไดมีการรับเงินสดเขามา และจายเงินสดออกไป

               2.การบันทึกบัญชีเกณฑคงคาง คือเกณฑที่กองทุนจะทําการบันทึกบัญชีรายไดหรือรายจายทันทีเมื่อมีรายไดหรือรายจายเกิดขึ้น โดยไมคํานึงถึงวาจะมีการรับเงินสดเขามา หรือไดจายเงินสดออกไปหรือยัง แตในทางปฏิบัติแมจะมีการบันทึกบัญชีโดยใชหลักคงคางแตถาเปนรายการรายรับหรือรายจายที่มีจํานวนเงินไมมากอาจทําการบันทึกบัญชีโดยใชเกณฑเงินสด เชน รายการรายไดเบ็ดเตล็ด รายจายเบ็ดเตล็ด ดอกเบี้ยจายเปนตน

               3.การบันทึกบัญชีเกณฑผสม คือเกณฑที่กองทุนจะทําการบันทึกบัญชีรายไดตอเมื่อไดรับเงินสดเขามา แตจะบันทึกบัญชีรายจายทันทีเมื่อมีรายจายเกิดขึ้นโดยไมคํานึงวาจะมีการจายเงินสดออกไปหรือยัง

การบันทึกบัญชีสินทรัพยถาวรและคาเสื่อมราคา

               เมื่อกิจการที่ไมแสวงหากําไรไดรับสินทรัพยถาวรมาอยูในความดูแล กิจการจะตองทําบันทึกบัญชีจากการไดรับสินทรัพยดังกลาวเขามาอยูในความดูแล โดยถาเปนองคกรที่ไมแสวงหาผลกําไรที่ประกอบดวยกองทุนเพียงกองทุนเดียวอาจบันทึกบัญชีเชนเดียวกับภาคธุรกิจ แตถาเปนองคกรที่ประกอบดวยกองทุนหลายกองทุนและมีการแยกกองทุนสินทรัพยถาวรออกมาตางหากอาจใชวิธีการบันทึกบัญชีวิธีใดวิธีหนึ่งดังนี้

                1. การบันทึกสินทรัพยถาวรที่ไดรับมาเปนคาใชประจํางวดทั้งจํานวน และไมมีการคิดคาเสื่อมราคา ซึ่งวิธีนี้เหมาะสําหรับองคกรที่ไมแสวงหาผลกําไรที่จัดตั้งโดยภาครัฐ หรือเปนสินทรัพยที่มีมูลคาไมสูงมากเพราะเวลาที่มีการบันทึกคาใชจายจะไมสงผลกระทบตองบการเงินประจําป โดยมีวิธีการบันทึกบัญชี ดังนี้

                    เดบิต  คาใชจายซื้อสินทรัพยถาวร                          xxx
                             เครดิต เงินสด  หรือเงินฝากธนาคาร                             xxx

                2. การบันทึกบัญชีสินทรัพยถาวร และคาเสื่อมราคาเชนเดียวกับการบันทึกบัญชีของภาคธุรกิจ โดยเมื่อมีการรับสินทรัพยถาวรเขามา จะบันทึกบัญชี โดย

                    เดบิต  สินทรัพยถาวร                                          xxx
                             เครดิต  เงินสด หรือเงินฝากธนาคาร                            xxx

                    และเมื่อถึงตอนสิ้นงวดจะมีการบันทึกบัญชีรายการปรับปรุงคาเสื่อมราคา โดย

                    เดบิต   คาเสื่อมราคาสินทรัพยถาวร                        xxx
                              เครดิต  คาเสื่อมราคาสะสมสินทรัพยถาวร                   xxx

การบันทึกบัญชีรายการรับรูรายไดและรายจาย

                  ในการบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการรับรูรายไดและรายจายของกิจการที่ไมแสวงหาผลกําไรที่จัดตั้งโดยภาคเอกชน สวนใหญสามารถใชหลักเกณฑการบันทึกบัญชีเชนเดียวกับระบบบัญชีการเงินของภาคธุรกิจที่ใชเกณฑคงคางเพื่อใหการรับรูรายไดและคาใชตรงตามงวด และใชเกณฑเงินสดกรณีที่รายรับและรายจายมีความไมแนนอน ไมเกิดขึ้นเปนประจํา และไมมีสาระสําคัญ แตมีรายรับและรายจายบางรายการที่องคกรไมแสวงหากําไรจะตองมีการปรับวิธีการบันทึกบัญชีในการรับรูรายไดใหเหมาะสมกับองคกรซึ่งจะแตกตางไปจากธุรกิจทั่วไป โดยไดแกรายการดังตอไปนี้

                  1. รายไดคาบำรุงสมาชิก กรณีที่องคกรที่ไมแสวงหาผลกําไรมีการเรียกเก็บเงินจากสมาชิกในกรณีที่เปนคาสมาชิก ถาองคกรบันทึกเปนรายไดรับลวงหนาทั้งจํานวนเวลาปรับปรุงรายการตอนสิ้นปอาจทําไดไมถูกตองเนื่องจากไมสามารถคาดเดาไดวาสมาชิกจะมีอายุยืนยาวเทาไร ดังนั้นควรใชเกณฑเงินสดในการบันทึกบัญชีรับรูรายไดดังกลาว

                  2. รายไดจากเงินอุดหนุนระยะยาว ที่ไดรับการสนับสนุนจากหนวยงานตางๆ ทุกป โดยไมมีขอผูกพันทางกฎหมายวาจะตองไดรับการสนับสนุนทุกๆ ป องคกรควรบันทึกบัญชีโดยใชเกณฑเงินสด

                  3. รายการสินคาและวัสดุ ที่องคกรแสวงหาผลกําไรไดจัดซื้อมา ถากรณีมีมูลคาไมมากอาจบันทึกเปนคาใชจายไดทั้งจํานวนในงวดนั้น แตถามีมูลคามากควรบันทึกเปนสินทรัพยเมื่อไดรับมาในงวดนั้น แลวคอยบันทึกเปนคาใชจายเมื่อมีการใชจริง

สมุดบัญชี

                 สมุดบัญชีที่ใชในการบันทึกบัญชีขององคกรที่ไมแสวงหาผลกําไร  จะมีลักษณะเหมือกับกิจการภาคธุรกิจที่แสวงหาผลกําไร โดยจะประกอบดวย

                 1. สมุดขั้นตน ซึ่งไดแก สมุดรายวันทั่วไป และสมุดรายวันเฉพาะ

                 2. สมุดขั้นปลาย ไดแก สมุดแยกประเภททั่วไป

การปดบัญชีและจัดทํางบการเงิน

                ณ วันสิ้นงวดบัญชี กิจการที่ไมแสวงหาผลกําไรจะตองดําเนินการปดบัญชีและจัดทํางบการเงินเพื่อใหสมาชิกและบุคคลที่เกี่ยวของ ไดรับทราบถึงฐานะการเงิน และการดําเนินงานที่ผานมาวาเปนไปตามวัตถุประสงคที่กําหนดไวหรือไม โดยการปดบัญชีจะประกอบดวยขั้นตอนตอไปนี้

                1. ปดบัญชีรายไดรายจาย โดยจะปดบัญชีรายไดและรายจายเขาบัญชีเงินกองทุน สําหรับกิจการไมแสวงหากําไรที่ประกอบดวยกองทุนเดียวจะมีความยุงยากนอยกวา กิจการที่ประกอบดวยหลายกองทุนเพราะจะตองมีการแยกบัญชีรายไดและรายจายที่ตองปดออกเปนของแตละกองทุนโดยการปดบัญชีสามารถบันทึกไดดังนี้

                    เดบิต  รายได                                                             xxx
                             รายไดต่ํากวารายจาย(กรณีรายไดต่ํากวารายจาย)       xxx

                             เครดิต  รายจาย                                                               xxx
                                        รายไดสูงกวารายจาย(กรณีรายไดสูงกวารายจาย)          xxx

                2. ปดบัญชีรายไดสูง(ต่ํา)กวารายจาย เขาบัญชีกองทุน

                   กรณีรายไดสูงกวารายจาย

                       เดบิต  รายไดสูงกวาใชจาย                                          xxx
                                เครดิต กองทุน                                                               xxx

                   กรณีรายไดต่ํากวารายจาย

                                 เดบิต  กองทุน                                                 xxx
                                          เครดิต  รายไดต่ํากวาใชจาย                                    xxx

ในการจัดทํางบการเงินของกิจการที่ไมแสวงหาผลกําไรจะประกอบดวย

               1. งบดุล คืองบที่แสดงถึงฐานะการเงินขององคกรที่ไมแสวงหาผลกําไร ณ วันสิ้นรอบ ระยะเวลาบัญชี มีลักษณะใกลเคียงกับกิจการที่แสวงหากําไร โดยจะประกอบดวยสินทรัพย หนี้สิน แตจะไมมีบัญชีสวนของเจาของเนื่องจากเปนกิจการที่ไมแสวงหากําไร แตจะมีบัญชีเงินกองทุนแทน

                   ตัวอยางงบดุล

ชื่อองคกรที่ไมแสวงหาผลกําไร
งบดุล
ณ วันที่…………………

สินทรัพย

สินทรัพยหมุนเวียน
          เงินสด และเงินฝากธนาคาร                                    xxx
          ดอกเบี้ยคางรับ                                                     xxx
          วัสดุคงเหลือ                                                        xxx
          สินทรัพยหมุนเวียนอื่น                                            xxx                     xxxx
                                                                                          
สินทรัพยไมหมุนเวียน
          ที่ดิน                                                                  xxx
          อาคาร(สุทธิ)                                                       xxx
          อุปกรณ(สุทธิ)                                                      xxx                      xxxx
                    รวมสินทรัพย                                                                         xxxx

หนี้สินและกองทุน

                                   หนี้สินหมุนเวียน
                                              คาใชจายคางจาย                                                  xxx
                                              หนี้สินหมุนเวียนอื่น                                                xxx                      xxxx
                                   หนี้สินไมหมุนเวียน
                                              เจาหนี้เงินกู                                                          xxx
                                              หนี้สินอื่น                                                             xxx                     xxxx
                                                         รวมหนี้สิน                                                                           xxxx
                                  กองทุนคงเหลือ                                                                                           xxxx
                                                                     รวมหนี้สินและกองทุน                                                xxxx

              2. งบรายไดคาใชจาย คืองบที่แสดงผลการดําเนินงานขององคกรที่ไมแสวงหาผลกําไร โดยประกอบดวย รายได รายจาย และถากรณีรายไดสูงกวารายจาย จะแสดงดวยรายไดสูงกวาคาใชจายแตถารายจายสูงกวารายไดจะแสดงดวยรายไดต่ํากวาคาใชจาย และสวนตางดังกลาวจะถูกนําไปปรับกับบัญชีเงินกองทุนสะสม

                  ตัวอยางงบรายไดคาใชจาย

ชื่อองคกรที่ไมแสวงหาผลกําไร
งบรายไดคาใชจาย
สําหรับปสิ้นสุด ณ วันที่………………..

                                  รายได
                                                คาสมาชิก                                                          xxx
                                                ดอกเบี้ยรับ                                                        xxx
                                                รับบริจาค                                                           xxx                    xxxx

                                  คาใชจาย
                                                คาใชจายในการบริหารงานทั่วไป                             xxx
                                                คาซอมแซมและบํารุงรักษา                                   xxx
                                                คาใชจายในการวิจัย                                             xxx
                                                คาเสื่อมราคาอาคาร                                              xxx
                                                คาเสื่อมราคาอุปกรณ                                            xxx
                                                คาตอบแทนพนักงาน                                            xxx                    xxxx

                                                                            รายไดสูง(ต่ํา)กวาคาใชจาย                                 xxxx

              3. งบแสดงการเปลี่ยนแปลงของเงินกองทุน เปนงบที่แสดงใหเห็นความเปลี่ยนแปลงสวนของเงินกองทุนขององคกรที่ไมแสวงหาผลกําไร ที่เกิดระหวางระยะเวลาบัญชี

                  ตัวอยางงบแสดงการเปลี่ยนแปลงของเงินกองทุน

ชื่อหนวยงาน........................
งบแสดงการเปลี่ยนแปลงสวนของกองทุน
สําหรับป สิ้นสุด..................................

ยอดยกมา1มกราคม2545                                                                xxx
รับจัดสรรจากกองทุนทั่วไป                                                               xxx
รับเงินบริจาค                                                                                 xxx
จัดสรรรายไดสูง(ต่ํา)กวาคาใชจาย                                                      xxx
รายไดจากกองทุนจัดหาผลประโยชน                                                  xxx
ยอดคงเหลือยกไป                                                                         xxx
 

สรุป

              กิจการที่ไมแสวงหากําไร หมายถึง กิจการที่จัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงคเพื่อใหบริการแก ประชาชนหรือสมาชิก รวมถึงการทําประโยชนใหกับสังคมในดานตางๆ โดยกิจการที่มิไดแสวงหาผลกําไรอาจจัดตั้งโดยภาครัฐบาลหรือภาคเอกชน ที่อยูในรูปแบบของสถานศึกษา สถานพยาบาล วัด ชมรม สมาคม สโมสร หรือมูลนิธิ

              ในการดําเนินงานของกิจการที่ไมแสวงหากําไรจะไดรับเงินอุดหนุนจากแหลงเงินทุนตางๆ ซึ่งมีวัตถุประสงคเพื่อสนับสนุนการดําเนินงานขององคกรที่แตกตางกันไป ดังนั้นเพื่อใหการใชเงินเปนไปตามวัตถุประสงคของผูสนับสนุน ทางองคกรอาจนําระบบกองทุนเขามาชวยในการบริหารและควบคุมการดําเนินงาน รวมถึงไดนําระบบบัญชีกองทุนมาใชในจัดทําบัญชี และรายงานทางการเงิน เพื่อใหสมาชิก บุคคลทั่วไป รวมถึงหนวยงานที่เกี่ยวของไดรับทราบถึงฐานะทางการเงิน รายไดรายจาย ขององคกรนั้นๆ โดยระบบบัญชีกองทุนจะมีความใกลเคียงกับระบบบัญชีขององคกรธุรกิจทั่วไปแตอาจจะมีความแตกตางกันบางในบางเรื่องที่จะตองมีการปรับวิธีการบันทึกบัญชีใหมีความสอดคลองกับองคกรที่มิไดมุงแสวงหาผลกําไรในแตละองคกร

-----------------------------------------------------------------------

ตัวอยางการบันทึกบัญชีของกิจการที่ไมแสวงหากําไรที่เปนสถาบันการศึกษา

1. วิทยาลัยจันทบุรีเปนสถาบันอุดมศึกษาที่จัดตั้งขึ้นโดยภาครัฐบาล โดยจะไดรับเงิน
สนับสนุนจากทางภาครัฐเพื่อนํามาใชในการดําเนินงาน นอกจากนี้ทางวิทยาลัยไดมีการจัดตั้งกองทุน
ขึ้น4กองทุน เพื่อทําหนาที่ในการบริหารและควบคุมการดําเนินงานของวิทยาลัย ซึ่งกองทุนดังกลาว
จะประกอบดวย
1.1กองทุนทั่วไป เปนกองทุนที่จัดตั้งเพื่อทําหนาที่บริหารงานทั่วไปของวิทยาลัย และ
บันทึกรายการบัญชีเกี่ยวกับสินทรัพย หนี้สิน รายได รายจาย และกองทุน โดย ณ วันตนงวด1
มกราคม25X1มีรายการบัญชีคงเหลือยกมา ดังนี้
-เงินสด 4,000พันบาท
-เงินฝากธนาคาร 5,000พันบาท
-กองทุนทั่วไป 9,000พันบาท
1.2 กองทุนจัดหาสินทรัพยถาวร เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นเพื่อทําหนาที่ในการจัดหา
สินทรัพยถาวร หรือสิ่งอํานวยความสะดวกที่มีอายุการใชงานนาน และมีมูลคาสูง ๆ เชน อาคาร
ยานพาหนะ เปนตน และทําหนาที่บันทึกรายการบัญชีเกี่ยวกับสินทรัพยถาวร หนี้สิน รายได
รายจาย และกองทุน โดย ณ วันตนงวด1มกราคม25X1มีรายการบัญชีคงเหลือยกมา ดังนี้
362
-เงินสด 1,000พันบาท
-เงินฝากธนาคาร 5,000พันบาท
-กองทุนทั่วไป 6,000พันบาท
1.3 กองทุนเพื่อการกูยืม เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นเพื่อทําหนาที่ในการใหกูยืมเงินแก
นักศึกษา และเจาหนาที่ในหนวยงาน โดย ณ วันตนงวด1มกราคม25X1มีรายการบัญชีคงเหลือยก
มา ดังนี้
-เงินสด 2,000พันบาท
-เงินฝากธนาคาร 1,000พันบาท
-กองทุนทั่วไป 3,000พันบาท
1.4 กองทุนจัดหาผลประโยชนประโยชน เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นประสงคเพื่อทําการ
บริหารเงินทุนที่ไดรับจากการสนับสนุน เพื่อใหเกิดดอกผลและโอนดอกผลดังกลาวไปใหกองทุน
ตาง ๆ เพื่อใชในการดําเนินงาน สวนเงินตนที่ไดรับการสนับสนุนในตอนแรกจะไมถูกนําไปใชจาย
โดย ณ วันตนงวด1มกราคม25X1มีรายการบัญชีคงเหลือยกมา ดังนี้
-เงินสด 1,000พันบาท
-เงินฝากธนาคาร 2,000พันบาท
-กองทุนทั่วไป 3,000พันบาท
2.รายไดและรายจายของกองทุนตาง ๆประกอบดวย
รายได
-รายไดเงินสนับสนุนจากรัฐบาล -เงินรับบริจาค
-รายไดคาหนวยกิต -รายไดจากการขายหนังสือ
-รายไดคาบํารุงการศึกษา -ดอกเบี้ยรับ
-เงินปนผลรับ -รายไดคาเชา
คาใชจาย
-คาใชจายการเรียนการสอน
-คาบริหารงานทั่วไป
-คาใชจายการวิจัย
-คาใชจายบุคลากร
-คาใชจายเบ็ดเตล็ด
-คาเสื่อมราคา
-คาใชจายทุนการศึกษา